Công nghệ sinh học (Biotechnology) cùng Công nghệ Thông tin (Information Technology) là hai ngành khoa học công nghệ chủ đạo của Thế kỷ 21.
Công nghệ sinh học (CNSH) có vai trò hết sức quan trọng trong Y học, Khoa học sự sống, Dược phẩm, Thực phẩm, Nông nghiệp, Lâm nghiệp, Môi trường, Khoa học hình sự,…
Ở Việt Nam, ngành CNSH được đào tạo tại các trường đại học lớn: ĐH Quốc gia Hà Nội và ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh, ĐH Bách khoa Hà Nội, ĐH Nông lâm TPHCM, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ĐH Đà Nẵng, ĐH Mở Hà Nội, ĐH Đà Lạt, ĐH Cần Thơ, ĐH Vinh, ĐH Tây Nguyên…
Ngành học CNSH ở các trường ĐH thường được chia thành các chuyên ngành: Công nghệ Vi sinh, Công nghệ Tế bào, Miễn dịch, Sinh học phân tử, Hóa sinh, Di truyền,…
Vậy, tốt nghiệp ĐH ngành CNSH, bạn sẽ làm gì?
1. Giảng viên, Nghiên cứu viên tại các Viện nghiên cứu, Trung tâm, Trường ĐH
Các kỹ sư và cử nhân ngành CNSH sau khi tốt nghiệp phần nhiều sẽ tiếp tục làm công việc giảng dạy hoặc nghiên cứu tại các Viện, Trung tâm hoặc trường đại học. Họ có hai sự lựa chọn là làm công việc này tại nước ngoài hoặc Việt Nam.
Một số người sẽ tiếp tục được giữ lại trường đại học của họ hoặc được nhận làm giảng viên tại các trường ĐH ở Việt Nam. Thường vị trí này dành cho các sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc hoặc giỏi.

Một lượng lớn sinh viên tốt nghiệp CNSH sẽ xin các học bổng để tiếp tục các chương trình học bổng sau đại học tại các quốc gia phát triển như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc. Tại đây họ được làm việc trong một môi trường nghiên cứu hiện đại, chuyên nghiệp và có thể được làm việc với những Giáo sư, chuyên gia hàng đầu thế giới về lĩnh vực của họ. Có nhiều người Việt Nam đã thành công tại nước ngoài và được thế giới ghi nhận. Một số hiện nay đang làm việc tại các Phòng thí nghiệm và có rất nhiều bài báo được đăng trên các tạp chí hàng đầu thế giới về Công nghệ sinh học như: Nature, Cell, Science, Immunity…

Nguồn ảnh: Hutech.edu.vn
Phần còn lại, các Kỹ sư và cử nhân CNSH sẽ tiếp tục làm việc tại các Viện, Trung tâm, trường ĐH như Viện Công nghệ sinh học, Viện nghiên cứu Tế bào gốc và công nghệ gen Vinmec, Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Công nghiệp thực phẩm, Viện Khoa học Nông nghiệp, Viện nghiên cứu hệ Gen, Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an), Trung tâm CNSH TPHCM, Trung tâm  CNSH Đà Nẵng, Trung tâm Pháp y, Trường ĐH Quốc gia HN, ĐHQG TPHCM… Tại đây họ ký hợp đồng hoặc làm việc chính thức cho các PTN hoặc Khoa, Bộ môn. Công việc của họ là thực hiện các đề tài nghiên cứu hoặc triển khai các ứng dụng của CNSH vào đời sống. Mức thu nhập của các nghiên cứu viên trong nước tương đối thấp, tương đương với thu nhập của các cán bộ công chức nhà nước.

Nguồn ảnh: website ĐHQG Hà Nội (www.vnu.edu.vn)
2. Kỹ thuật viên xét nghiệm tại các Bệnh viện, Trung tâm Y tế dự phòng, Trung tâm chăm sóc sức khỏe…
Tốt nghiệp CNSH, các kỹ sư và cử nhân có thể sẽ được làm việc với vai trò một kỹ thuật viên xét nghiệm. Phần lớn kỹ thuật viên xét nghiệm y tế chỉ có thể đảm nhận cho các xét nghiệm sinh hóa, miễn dịch, đông máu, nước tiểu; còn các kỹ thuật xét nghiệm vi sinh và sinh học phân tử thì những người tốt nghiệp CNSH sẽ làm tốt hơn họ.
Cử nhân, Kỹ sư CNSH có nền tảng cơ bản về Tế bào, Miễn dịch, Sinh học phân tử, Hóa sinh, do đó họ sẽ thực hiện được các xét nghiệm như:
– Xét nghiệm vi sinh vật gây bệnh bằng kỹ thuật PCR, Realtime PCR
– Xét nghiệm các đột biến, ung thư bằng realtime PCR và giải trình tự gen
– Nghiên cứu cấu trúc nhiễm sắc thể bằng kính hiển vi, nuôi cấy tế bào
– Xét nghiệm nhanh các bệnh bằng các bộ kit hoặc phản ứng ELISA
– Nuôi cấy và định danh các loại vi khuẩn gây bệnh…
– Xét nghiệm ADN cho phân tích huyết thống, hài cốt liệt sỹ, hình sự…
– Làm việc tại các phòng thụ tinh ống nghiệm IVF

Nguồn ảnh: www.nld.com.vn
Hiện tại, ở Việt Nam, rất nhiều bệnh viện tuyến Trung ương, tuyến tỉnh, tuyến huyện, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, bệnh viên tư nhân, trung tâm chăm sóc sức khỏe đã đầu tư thiết bị xét nghiệm vi sinh và sinh học phân tử. Do vậy, cơ hội làm việc của các sinh viên tốt nghiệp CNSH tại đây là rất lớn.
3. Kỹ thuật viên PTN phân tích, kiểm nghiệm, công ty Công nghệ sinh học, xét nghiệm ADN tư nhân
Có rất nhiều labo phân tích, kiểm nghiệm và công ty CNSH ở Việt Nam như Công ty NESTLE, Bureau Veritas, B.Braun, Intertek, Nanogen, HOYA, Terumo, Kyoto Biken, SANOFI, Mỹ Lan, Công ty CNSH Mùa Xuân…
Nhiệm vụ chính của các kỹ thuật viên là xét nghiệm, phân tích chất lượng sản phẩm của đối tác hoặc của chính công ty họ sản xuất ra. Phần lớn các công ty trên là công ty có vốn đầu tư từ nước ngoài, có môi trường làm việc hiện đại, chuyên nghiệp, tuân thủ nghiêm ngặt nội quy lao động. Tuy nhiên, các công ty này thường có phòng thí nghiệm ở cách xa thành phố, do vậy các nhân viên sẽ bị hạn chế thời gian sinh hoạt tương đối nhiều.
4. Giáo viên Trung học giảng dạy môn Sinh học
Một số sinh viên tốt nghiệp CNSH, nếu họ yêu thích con đường giảng dạy môn Sinh học tại các trường THPT hoặc THCS, họ có thể theo học tiếp các chương trình đào tạo kỹ năng sư phạm để làm công việc này. Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Nam, lượng giáo viên tốt nghiệp ngành sư phạm Sinh học đã dư thừa. Do vậy, cơ hội làm việc giảng dạy là không cao cho các cử nhân CNSH.
5. Làm việc tại các cơ quan quản lý nhà nước
Khá nhiều người tốt nghiệp CNSH được nhận vào các cơ quan quản lý nhà nước như: Bộ, Sở Tài nguyên môi trường, Bộ, Sở Khoa học-Công nghệ, Bộ, Sở Giáo dục Đào tạo, Bộ, Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn… Họ sẽ trở thành cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực họ quản lý sau nhiều năm làm việc nghiêm túc.

Nguồn ảnh: Bộ Khoa học Công nghệ
6. Kinh doanh hoặc nhân viên kỹ thuật, chạy ứng dụng trang thiết bị và hóa chất phòng thí nghiệm
Có khá nhiều người sau khi tốt nghiệp CNSH sẽ trở thành “sale” hoặc “marketing” trong lĩnh vực kinh doanh trang thiết bị và hóa chất phòng thí nghiệm.
Họ sẽ làm việc cho các hãng sản xuất thiết bị, hóa chất của nước ngoài như Thermo Scientific, Roche, Abbott, Siemens, Mindray, Beckman Coulter, BD, Eppendorf… Hoặc họ trở thành nhân viên kinh doanh cho các công ty thương mại tại Việt Nam. Có thể coi đây là một công việc thú vị với mức thu nhập tương đối ổn định so với kỹ thuật viên, nghiên cứu viên.
Tuy nhiên, công việc kinh doanh và marketing thiết bị và hóa chất PTN đòi hỏi các nhân viên có thêm kỹ năng giao tiếp xã hội và thường xuyên di chuyển. Do vậy, một số người có thể sẽ không thấy thích hợp sau một thời gian làm việc.
Nếu không thích hợp với vị trí kinh doanh hoặc marketing, một số có thể ứng tuyển vào vị trí kỹ thuật viên sửa chữa thiết bị hoặc nhân viên ứng dụng cho các sản phẩm của công ty họ. 

Tác giả bài viết: Nguyễn Phi Long (Giám đốc Công ty TNHH Hamesco Việt Nam)